Opłakiwanie Rzek

Jako Sposób Negocjowania Przyszłości

Authors

  • Joanna Tusznio Instytut Nauk o Środowisku, Uniwersytet Jagielloński
  • Marianna Strzelecka Szkoła Biznesu i Ekonomii

Downloads

Abstract

Na przykładzie trzech rzek w Europie, niniejszy artykuł analizuje, w jaki sposób żal ekologiczny może kształtować dyskursy środowiskowe i świadomość celów zrównoważonego rozwoju ONZ. W tym kontekście, wykorzystujemy kategorię dziedzictwa jako praktykę kulturową związaną z konstruowaniem i negocjowanie wartości, angażując ludzi, rzeczy i miejsca. Omawiane przykłady pogrzebów rzek pokazują, że przyroda może być opłakiwana przez ludzi, a emocje związane ze stratą, smutkiem i tęsknotą mogą inspirować do aktywizmu. Organizowanie pogrzebów dla przyrody stało się ważnym elementem opłakiwania śmierci “bliskich istot” i walki o ich odrodzenie, wracając tym samym uwagę szerszego społeczeństwa na problemy ekologiczne. W omawianych dyskursach, natura jest reprezentowana przy użyciu potężnych metafor życia i śmierci, co jest kluczowe dla poszukiwania wsparcia w społeczeństwie i urzeczywistnienia zmian. Twierdzimy, że symboliczna żałoba po rzekach tworzy przestrzeń do zbiorowego wyrażania ekologicznego żalu, straty i innych uczuć (Frantzen 2021) w sposób, który wspiera walkę o sprawiedliwość ekologiczną. Poczucie wspólnoty w przeżywaniu straty może doprowadzić do odbudowy.

How to Cite

Tusznio, J., & Strzelecka, M. (2025). Opłakiwanie Rzek: Jako Sposób Negocjowania Przyszłości. Blue Papers, 1(1). Retrieved from https://bluepapers.nl/index.php/bp/article/view/159

Published

2025-01-27

Issue

Vol. 1 No. 1 (2022): Water & heritage for sustainable development

Section

challenges, concepts and new approaches

License

Copyright (c) 2022 Joanna Tusznio, Marianna Strzelecka

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Author Biographies

Joanna Tusznio, Instytut Nauk o Środowisku, Uniwersytet Jagielloński

Joanna Tusznio jest socjolożką środowiska, pracuje w interdyscyplinarnym Zespole Badań Społeczno-Środowiskowcyh w Instytucie Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zajmuje się badaniem relacji człowiek-przyroda w antropocenie, ze szczególnym uwzględnieniem perspektywy społeczności lokalnych, ich reakcji na zmiany i utratę środowiska oraz udziału w ochronie przyrody. Jej obecne badania dotyczą roli antropogenicznych krajobrazów i post-przyrody dla dobrostanu ludzi oraz współistnienia ludzi i dzikiej przyrody na obszarach miejskich i wiejskich.

Marianna Strzelecka, Szkoła Biznesu i Ekonomii

Praca Marianny Strzeleckiej czerpie z dziedzin nauk politycznych, socjologii, psychologii i ekologii politycznej, aby rzucić światło na społeczno-kulturowe aspekty relacji między społecznościami a lokalną "naturą" oraz na to, w jaki sposób turystyka umożliwia renegocjację tych relacji. Marianna pracuje nad koncepcjami sprawiedliwości, upodmiotowienia i zarządzania przyrodą. Zajmuje stanowisko profesora nadzwyczajnego na Uniwersytecie Linneusza w Szwecji, a także współpracuje z Zespołem Badań Społeczno-Środowiskowych w Instytucie Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, gdzie bada rolę turystyki i rekreacji na świeżym powietrzu w kształtowaniu relacji człowieka z przyrodą.

References

Frantzen, Mikkel K. 2021. ‘‘‘A Grief More Deep than Me’ – on Ecological Grief’’ [‘Żal głębszy niż ja’ - O żałobie ekologicznej]. W Cultural, Existential and Phenomenological Dimensions of Grief Experience [Kulturowe, egzystencjalne i fenomenologiczne wymiary doświadczenia żałoby], redagowane przez Allana Køstera i Ester H. Kofod. Londyn: Routledge.

Glenn, Albrecht, Gina-Maree Sartore, Linda Connor, Nick Higginbotham, Sonia Freeman, Brian Kelly, Helen Stain, Anne Tonna, i Georgia Pollard. 2007. “Solastalgia: The Distress Caused by Environmental Change” [Solastalgia: Cierpienie spowodowane zmianami środowiskowymi]. Australian Psychiatry [Psychiatria Australijska] 15, nr. 1: S95–S98.

Harper, Krista. 2005. “‘Wild Capitalism’ and ‘Ecocolonialism’: A Tale of Two Rivers” [‘Dziki kapitalizm’ i ‘ekokolonializm’: Opowieść o dwóch rzekach]. Anthropology Department Faculty Publication Series. [Seria Publikacji Wydziału Antropologii]. Artykuł 72. Uniwersytet Massachusetts. http://scholarworks.umass.edu/anthro_faculty_pubs/72

Harvey , David C. 2001. “Heritage Pasts and Heritage Presents: Temporality, Meaning and the Scope of Heritage Studies” [Dziedzictwo przeszłości i dziedzictwo teraźniejszości: Temporalność, znaczenie i zakres studiów nad dziedzictwem]. International Journal of Heritage Studies [Międzynarodowy Dziennik Studiów nad Dziedzictwem] 7, nr. 4: 319–38.

Koening, Robert. 2000. “Wildlife Deaths Are a Grim Wake-Up Call in Eastern Europe” [Śmierć dzikich zwierząt to ponure ostrzeżenie w Europie Wschodniej] Science [Nauka] 287, nr. 5459: 1737–38.

Lazar, Imre, and Emese Kiss. 2002. “Gold, Cyanide, and Fish in the River of Life & Death” [Złoto, cyjanek i ryby w Rzece Życia i Śmierci]. In Just Ecological Integrity: The Ethics of Maintaining Planetary Life [Tylko integralność ekologiczna: Etyka utrzymywania życia na planecie], pod redakcją Petera Millera i Laury Westry. Waszyngton: Wydawnictwo Rowman & Littlefield.

Michnik, Antoni. 2022. “Ekopoetyka funeralna i brzmienia antropocenu – wokół ‘Marszu żałobnego dla Odry.’” Dialog, 2 September, 2022.

PAN. 2022. ”Komunikat Polskiej Akademii Nauk w sprawie katastrofy na Odrze i antropogenicznych zmian klimatu.” Ogłoszenie z lipca 2022 r. https://informacje.pan.pl/17-pan-poleca/3671-katastrofa-na-odrze-geneza-terazniejszosc-zalecenia-na-przyszlosc.

WWF. 2022. “Analiza ekspercka ‘Wstępnego raportu rządowego zespołu ds. sytuacji na rzece Odrze.’” https://www.wwf.pl/sites/default/files/inline-files/Analiza%20Ekspercka-Odra-PE%C5%81NA%20WERSJA.pdf.